Od XIX w. tężnie solankowe wykorzystuje się leczniczo, wtedy też zaczęły powstawać pierwsze uzdrowiska solankowe. Zygmunta Glogera (1845-1910), w Encyklopedii staropolskiej, podaje że solankę (wodę z solą z naturalnego źródła) nazywano także surowicą (a w okolicach Sambora - rosołem). Zaś pierwsza wzmianka o surowicy (solance) pada w 1125 r.
Najstarszą tężnią w Europie jest kompleks tężniowy w Ciechocinku (Polska, woj. kujawsko-pomorskie). Powstał w XIX w. według projektu wykładowcy Akademii Górniczej w Kielcach - prof. Jakuba Graffa. Ciechocinkowe złoża solanki odkryto w XVIII w., lecz mieszkańcy już od XIII w. wydobywali sól.
W ostatnim czasie tężnie solankowe pojawiają się w większych i mniejszych miastach, w parkach i na dachach galerii handlowych a także na prywatnych działkach. Przybierają różne kształty, od tradycyjnych ścian tarniny po których spływa woda po fontanny z solanką.
Cechy zdrowotne solanki
Badacze uznają że wytwarzany przez tężnie mikroklimat działa tak samo leczniczo jak spacer brzegiem morza, ze względu na wzbogacanie powietrza w takie minerały jak jod.
Zdrowotne cechy solanki, to m.in. wspomaganie oczyszczania dróg oddechowych; przynoszenie ulgi chorym na astmę, zapalenie zatok, bóle reumatyczne czy nerwicę; wspieranie alergików w okresie pylenia; obniżanie poziomu stresu.
Budowa i działanie
Najważniejszym elementem tężni solankowych, zaraz po solance, jest tarnina, po której owa solanka spływa. Tarnina to gałązki dzikiej śliwy, która jest ciernistym krzewem. W niektórych tężniach wykorzystuje się zamiast śliwy gałązki świerku lub sosny.
Spływająca po tarninie woda tworzy aerozol (bogaty w minerały), który pod wpływem wiatru i słońca paruje i umożliwia wdychanie. W bardziej słoneczne dni proces parowania jest bardziej odczuwalny poprzez zwiększone nasycanie powietrza.
Tężnie działają także jak wielkie filtry powietrza, oczyszczając je z toksyn i zanieczyszczeń. Ciekawostką jest że, podczas prac w kompleksie w Ciechocinku w 1996 r. w tarninie odkryto, niegroźne dla człowieka, izotopy radioaktywnego cezu, które znalazły się w powietrzu nad Europą po awarii reaktora w Czarnobylu w 1986 r.
Solanka z Zabłocia
Tężnia solankowa w Nowej Wsi korzysta z solanki wydobywanej od 1892 r. w Zabłociu na Śląsku Cieszyńskim. Pierwsze wydobycia finansowane były ze źródeł austriackich, ówczesne badania niemieckie wykazały że solanka z odwiertu Korona („Kronenjodwasser”) ma największe stężenie jodu na świecie (i utrzymuje ten stan do dnia dzisiejszego). Przez cały okres użytkowania źródła „KORONA” była, i jest doceniana w całej Europie jako jedna z najlepszych wód leczniczych, pomagająca na wiele schorzeń.