Zapora – matka Jeziora Zegrzyńskiego

W latach 50. XX w. zaczęło się rodzić Jezioro Zegrzyńskie. W 1963 r. otwarto zaporę (stopień wodny) w Dębem. Sztuczny zbiornik tak wrósł w krajobraz, że stał się nieodłącznym elementem, wielkim walorem Miasta i Gminy Serock. Jest od lat miejscem wypoczynku mieszkańców gminy i tysięcy turystów.

Lokalizację stopnia wodnego ustalono już w 1951 r. Inwestycję zatwierdzono w latach 1955-1956,a rok później zezwolono zarządowi inwestycji „Bugobudowa” na wykup nieruchomości niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia.

Projekt obiektów zapory zlecono przedsiębiorstwu „Hydroprojekt”. Akt erekcyjny wmurowano 30 września 1957 r. Zakończenie budowy zaplanowano na 1961 r. ale powódź z 1958 r. pokrzyżowała te plany.

Budowę stopnia wodnego prowadzono w 2 etapach. W I etapie pod osłoną grodzy zbudowano jaz i elektrownię. II etap obejmował przegrodzenie rzeki i skierowanie wody na jaz przez wykonanie zapory ziemnej. Pełne spiętrzenie zbiornika nastąpiło dopiero 9 kwietnia 1963 r., a uroczyste otwarcie 21 lipca 1963 r.

W 1979 r. stopień wodny w Dębem co prawda przetrwał groźną powódź ale został poważnie uszkodzony. Powstały duże wyrwy i uszkodzeniu uległ drenaż. Po powodzi prowadzono liczne prace naprawcze. W latach 1993-1994 wybudowano próg stabilizujący za zaporą.

W skład stopnia wodnego Dębe wchodzą:elektrownia o mocy 20 MW, jaz pięcioprzęsłowy oraz zapora czołowa o długości 230 m i wysokości 14 m. Głównymi urządzenia elektrowni są turbozespoły złożone z generatorów i turbin wodnych Peltona, Francisa i Kaplana. Jezioro Zegrzyńskie ma pojemność 89 mln m3, a zapory boczne posiadają długość 62 km, Naokoło zbiornika zbudowano 14 pompowni, które umożliwiają wprowadzenie do jeziora wód z rowów i cieków wodnych.

 

CIEKAWOSTKA

Nie takie małe jezioro

Powszechnie uważa się, że Jezioro Zegrzyńskie rozciąga się na odcinku Narwi od Serocka do Dębego, tymczasem cofka sięga do Gnojna za Pułtuskiem (na Narwi) i do Barcic (na Bugu). Zbiornik ma długość 41 km (na Narwi) i powierzchnię 30,3 km2.