Tężnia solankowa w Nowej Wsi

Pierwsze tężnie powstały w już XIV w. we Włoszech. W Polsce budowę obiektów rozpoczęto na przełomie XVII i XVIII w. Pierwotnie służyły do warzenia soli - pozyskiwania soli kuchennej z solanki w procesie odparowywania. W pierwszych tężniach tarninę ręcznie polewano solanką za pomocą wiader lub chochli. Osolona woda po spłynięciu z gałązek trafiała do zbiornika, po czym proces powtarzano. Obecnie za obieg solanki odpowiadają specjalne pompy.

Od XIX w. tężnie solankowe wykorzystuje się leczniczo, wtedy też zaczęły powstawać pierwsze uzdrowiska solankowe. Zygmunta Glogera (1845-1910), w Encyklopedii staropolskiej, podaje że solankę (wodę z solą z naturalnego źródła) nazywano także surowicą (a w okolicach Sambora - rosołem). Zaś pierwsza wzmianka o surowicy (solance) pada w 1125 r.

Najstarszą tężnią w Europie jest kompleks tężniowy w Ciechocinku (Polska, woj. kujawsko-pomorskie). Powstał w XIX w. według projektu wykładowcy Akademii Górniczej w Kielcach - prof. Jakuba Graffa. Ciechocinkowe złoża solanki odkryto w XVIII w., lecz mieszkańcy już od XIII w. wydobywali sól.

W ostatnim czasie tężnie solankowe pojawiają się w większych i mniejszych miastach, w parkach i na dachach galerii handlowych a także na prywatnych działkach. Przybierają różne kształty, od tradycyjnych ścian tarniny po których spływa woda po fontanny z solanką.

Cechy zdrowotne solanki

Badacze uznają że wytwarzany przez tężnie mikroklimat działa tak samo leczniczo jak spacer brzegiem morza, ze względu na wzbogacanie powietrza w takie minerały jak jod.

Zdrowotne cechy solanki, to m.in. wspomaganie oczyszczania dróg oddechowych; przynoszenie ulgi chorym na astmę, zapalenie zatok, bóle reumatyczne czy nerwicę; wspieranie alergików w okresie pylenia; obniżanie poziomu stresu.

Budowa i działanie

Najważniejszym elementem tężni solankowych, zaraz po solance, jest tarnina, po której owa solanka spływa. Tarnina to gałązki dzikiej śliwy, która jest ciernistym krzewem. W niektórych tężniach wykorzystuje się zamiast śliwy gałązki świerku lub sosny.

Spływająca po tarninie woda tworzy aerozol (bogaty w minerały), który pod wpływem wiatru i słońca paruje i umożliwia wdychanie. W bardziej słoneczne dni proces parowania jest bardziej odczuwalny poprzez zwiększone nasycanie powietrza.

Tężnie działają także jak wielkie filtry powietrza, oczyszczając je z toksyn i zanieczyszczeń. Ciekawostką jest że, podczas prac w kompleksie w Ciechocinku w 1996 r. w tarninie odkryto, niegroźne dla człowieka, izotopy radioaktywnego cezu, które znalazły się w powietrzu nad Europą po awarii reaktora w Czarnobylu w 1986 r.

Solanka z Zabłocia

Tężnia solankowa w Nowej Wsi korzysta z solanki wydobywanej od 1892 r. w Zabłociu na Śląsku Cieszyńskim. Pierwsze wydobycia finansowane były ze źródeł austriackich, ówczesne badania niemieckie wykazały że solanka z odwiertu Korona („Kronenjodwasser”) ma największe stężenie jodu na świecie (i utrzymuje ten stan do dnia dzisiejszego). Przez cały okres użytkowania źródła „KORONA” była, i jest doceniana w całej Europie jako jedna z najlepszych wód leczniczych, pomagająca na wiele schorzeń.