Grodzisko– ślady wczesnego średniowiecza

Niewielkie wzgórze – kopiec przy ulicy Radzymińskiej w Serocku - jest nazywane „Barbarką”. To miejsce przypominające najstarsze dzieje Serocka – czasy wczesnego średniowiecza.

Potwierdzenie istnienia w tym miejscu średniowiecznego grodu przyniosły badania archeologiczne prowadzone w latach 60. XX w. Gród zbudowano na miejscu wcześniej niezasiedlonym, najprawdopodobniej w połowie X w. Jego budowa związana była z włączeniem ziem nad Narwią do państwa pierwszych Piastów. Gród został zniszczony w XIII w., prawdopodobnie w trakcie jednego z najazdów pruskich lub litewskich.

Grodzisko położone jest na wysokim prawym brzegu Narwi, niedaleko ujścia Bugu. Ma kształt owalu zbliżonego do czworoboku o wymiarach 45 x 30 m. Jego obecna forma jest silnie przekształcona, z nieczytelnymi już wałami.

W czasie badań archeolodzy znaleźli pozostałości wałów drewniano-ziemnych, relikty drewnianych budynków, paleniska i ślady codziennego życia: skorupy glinianych naczyń, kości zwierzęce i szczególnie liczne ości i łuski rybie, wskazujące na to, że mieszkańcy grodu umieli korzystać z zasobów przepływającej obok rzeki. W czasie badań na grodzisku znaleziono także dwie srebrne monety: XI-wieczny denar wybity zapewne w jednej z mennic saskich oraz  dirhem wybity w latach 1005-1006 w mieście Uzgen, wchodzącym wówczas w skład rozległego państwa rządzonego przez muzułmańską dynastię Karachanidów, obejmującego dzisiejszy Turkmenistan, Uzbekistan i Kirgistan. Badania archeologiczne pozwoliły także ustalić, że w XV-XVII w. w miejscu grodziska był cmentarz i kaplica.

W czasie II wojny światowej Niemcy urządzili na szczycie grodziska letnią kawiarnię. Schody do niej wykonali z macew zabranych z cmentarza żydowskiego w Serocku. Począwszy od lat 90. XX w. macewy są stopniowo przenoszone na pierwotne miejsce.

 

CIEKAWOSTKA

„Barbarka”

Powszechnie używana do dzisiaj nazwa wzgórza grodowego pochodzi od patronki kaplicy, która powstała tam w XVII w – św. Barbary. Warto dodać, że św. Barbara była patronką flisaków, zawodu powszechnie wykonywanego przez mieszkańców Serocka co najmniej od XVI w.