Mosty w Zegrzu – dwa wieki historii

Obecnie w Zegrzu możemy zobaczyć pozostałości mostu niemieckiego z 1916 r. oraz dwa nowe mosty zbudowane w latach 2003-2004. Historia przepraw w tym miejscu ma jednak ponad 200 lat.

Zegrze znajdowało się od wieków na ważnym, wiodącym na północ, szlaku wojenno-handlowym. Początkowo prowadził on z Warszawy w kierunku Zegrza przez Nieporęt a od pierwszej połowy XIX w. przez Jabłonnę. Od stuleci istniała w Zegrzu przeprawa promowa, ale ok. 1820 r. pojawił się pierwszy drewniany most na Narwi zbudowany przez Antoniego Nowodworskiego. Przeprawa ta była kilkakrotnie niszczona i naprawiana w 1831 r.  - w czasie powstania listopadowego. Kolejne mosty pojawiały się w latach 1851 i 1871. Drewniane przeprawy często płonęły, bądź były znoszone przez wiosenną krę.

Przełomowy okazał się rok 1897 kiedy oddano do użytku żelazny, kratownicowy most o długości 315 m postawiony na betonowych filarach obłożonych kamieniem. Jego projektantem był inż. Mieczysław Marszewski, późniejszy twórca planów Mostu Poniatowskiego w Warszawie.

Zegrzyński most dotrwał tylko do I wojny światowej. 6 sierpnia 1915 r. wycofujący się Rosjanie wysadzili go w powietrze. Niemcy, którzy zajęli ten teren, nie pokusili się o jego odbudowę, tylko wystawili obok niski i wąski most, po którym zostały do dziś wieżyczki strażnicze. Most ten, mocno zużyty, służył do 1931 r. kiedy to na filarach mostu rosyjskiego powstała nowa łukowa stalowa przeprawa. Służyła zaledwie osiem lat. W nocy z 6 na 7 września 1939 r. polscy saperzy wysadzili ją w powietrze. Dwa zwalone do rzeki przęsła Niemcy usunęli i wybudowali obok most pontonowy, który służył im aż do września 1944 r.

Po wojnie łukowy most stalowy odbudowano i oddano do użytku w grudniu 1947 r. Z czasem pogarszał się jego stan techniczny, poza tym był za wąski, a ruch samochodowy coraz większy. Niedrożność mostu wymusiła budowę nowych przepraw. W 2003 r. oddano do użytku most zbudowany po północnej stronie mostu łukowego, a łukowy zaraz rozebrano. W jego miejscu w 2004 r. postawiono drugą identyczną nową przeprawę.

Każdy z dzisiejszych mostów na Narwi w Zegrzu ma długość316 m długości oraz 13,5 m szerokości, z czego na jezdnię przypada 8,5 m i na ciąg pieszo-rowerowy 2,5 m. Przeprawy mają konstrukcję stalową składającą się z czterech przęseł opartych na trzech żelbetowych filarach (jeden z mostów stoi na filarach rosyjskich z 1897 r.).

 

CIEKAWOSTKI

Proces w sprawie przeprawy

W 1821 r. dziedzic Zegrza Stanisław Krasiński wytoczył proces skarbowi Królestwa Polskiego w związku utratą zysków z przeprawy promowej po wybudowaniu pierwszego mostu na Narwi. Sprawa wlokła się kilkadziesiąt lat, aż do śmierci Krasińskiego w 1849 r. Nigdy nie została rozstrzygnięta.

Spacery po koronie mostu

Podchorążowie szkoły oficerskiej w Zegrzu mieli zwyczaj spacerowania po koronie mostu podczas powrotu z wesołych przepustek. Wieloletnią tradycją było też wieszanie napisu „100” z dwoma oficerskimi gwiazdkami na sto dni przed promocją. Łukowy most miał 4 przęsła (jak 4 lata nauki w szkole oficerskiej), a każde składało z 12 części (jak 12 miesięcy w roku). Podchorążowie udający się do pociągu w Zegrzu Południowym często odliczali na moście ile miesięcy nauki jeszcze im zostało.