decoration

Mosty w Serocku, Dębem i Wierzbicy – przeprawy istniejące i nieistniejące

Mosty w Serocku, Dębem i Wierzbicy – przeprawy istniejące i nieistniejące

Funkcjonowanie mostów na Narwi w Serocku i Dębem można nazwać epizodami, ale istniejący do dziś most w Wierzbicy ma długą i ciekawą historię.

Serock miał w swojej historii na pewno dwie przeprawy promowe: z północnej części miasta w kierunku Nowej Wsi oraz z części południowej – do Arciechowa. Jedyny most istniał w czasach napoleońskich i był związany z twierdzą zbudowaną w latach 1806-1811. Zasadnicze obiekty fortyfikacje były umieszczone po zachodniej stronie Narwi ale po stronie wschodniej także umieszczono pomocnicze umocnienia. Komunikację z nimi miały zapewnić dwa mosty. Pierwszy zamierzano postawić w pobliżu Wierzbicy (ostatecznie nie powstał), drugi zaś zbudowano w Serocku – na wprost grodziska „Barbarka”. W późniejszym okresie funkcjonowała przeprawa promowa od dzisiejszej ulicy Rybaki do Arciechowa, a stamtąd droga wiodła do Radzymina.

Powstanie mostu w Dębem miało, podobnie jak w Serocku, przyczynę militarną. Wcześniej istniała w Dębem przeprawa promowa do której dochodziła droga z Nasielska. Po roku 1903 r. w miejscowości powstał fort łącznikowy Twierdzy Zegrze.  Po wybuchu I wojny światowej, dla bezpieczeństwa załogi,  umożliwienia jego ewakuacji, ale też dla dostarczania zaopatrzenia, latem 1915 r. zbudowano drewnianą przeprawę. Prawdopodobnie przed wkroczeniem Niemców (7 sierpnia 1915 r.) most został przez Rosjan zniszczony, podobnie jak most w Zegrzu. W Dębem ponownie zaczęła działać przeprawa promowa, która funkcjonowała aż do 1963 r., czyli do chwili powstania Jeziora Zegrzyńskiego.

Przegrodzenie koryta Narwi zaporą umożliwiło poprowadzenie po jej koronie ruchu drogowego. Zapora powstała kilkaset metrów na wschód od przeprawy promowej, stąd korekty wymagała siatka drogowa w Dębem, ale też po drugiej stronie rzeki.

Pierwszy stały most drewniany pojawił się w Wierzbicy w 1833 r. podczas budowy przez Rosjan Traktu Białostockiego. Przez następne dziesięciolecia przeprawa była często niszczona przez krę i wielokrotnie odbudowywana. Prawdopodobnie istniała także druga przeprawa mostowa Klusek-Gąsiorowo.

12 sierpnia 1920 r. do mostu od strony Łachy podeszli bolszewicy maszerujący od Wyszkowa. W nocy z 12 na 13 sierpnia Polacy broniący przeprawy ze skarpy w Wierzbicy wycofali się na wcześniej przygotowaną linię obrony i podpali most. Rosjanie naprawili most i przeprawili swoje siły. 18 sierpnia sytuacja była odwrotna – tym razem to Rosjanie wycofując się podpalili most a Polacy go potem szybko naprawili.

Most w Wierzbicy został ponownie zniszczony przez polskich saperów 5 grudnia 1939 r. – w związku z szybko zbliżającymi się wojskami niemieckim. Niezwłocznie odbudowany przez Niemców służył do późnego lata 1944 r. gdy został zniszczony, gdyż od wschodu nadchodziła Armia Czerwona. Na początku września 1944 r. Rosjanie przerzucili przez Narew dwa pontonowe mosty w Wierzbicy i Klusku przez które przeprawili się i zajęli przyczółek.Warto w tym miejscu wspomnieć o dwóch tymczasowych mostach w Zegrzynku zbudowanych przez Rosjan do przerzutu wojsk w grudniu 1944 r.

Po wojnie w Wierzbicy działała przeprawa promowa. Obecny, żelbetonowy most został zbudowany w połowie lat 50. XX w. Most był potem wielokrotnie remontowany, ostatni raz w 2019 r. W sierpniu 2020 r., w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 r., przeprawie nadano imię Obrońców Ziemi Serockiej 1920 r.

 

CIEKAWOSTKI

Filmowy prom

Dębieński prom możemy zobaczyć w melodramacie „Zabawka” w reżyserii Michała Waszyńskiego nakręconym w 1933 r. Główni bohaterowie filmu ziemianin Łatoszyński (Stefan Gucki) i tancerka Lulu (Alma Kar) wjeżdżali samochodem na prom w Poddębiu a wyjeżdżają w Dębem. Widać wtedy było panoramę wsi od strony Narwi.

Piaskowy interes

W połowie lat 50. XX w., gdy powstawała nowa żelbetowa przeprawa w Wierzbicy, zaszła konieczność podwyższenia grobli dojazdowych. Piasek został wzięty od niemieckiego kolonisty Daniela Wedmana, z jego pola w Łasze przylegającego do Narwi. Dzięki temu Wedman pozbył się kłopotliwej góry piasku i zyskał płaskie pole. Niezły zarobek mieli też okoliczni chłopi, którzy wozili ten piasek wozami.

Galeria

Bądź na bieżąco!

Odkryj Serock z naszą aplikacją mobilną! Znajdź najbliższe wydarzenia, atrakcje i ważne informacje. Pobierz teraz i zanurz się w pełnym możliwości życiu miejskim!