Porządkowanie cmentarza żydowskiego w Serocku

Od 12 do 15 października 2021 r. prowadzono prace porządkowe na cmentarzu żydowskim w Serocku. Przez ostatnie lata nekropolia zarosła krzakami i samosiejkami drzew, które pokryły większą część terenu. Władze Miasta i Gminy Serock zainicjowały i zorganizowały działania mające na celu oczyszczenie cmentarza.

Dzieje cmentarza

Społeczność żydowska miała od wieków znaczący udział w życiu społecznym, kulturalnym oraz rozwoju Serocka. Pierwsi Żydzi pojawili się w mieście w XVIII w. Przez kolejne stulecia społeczność rozrastała się, by przed II wojną światową osiągnąć prawie połowę liczby ludności Serocka. Jej tragiczny kres nastąpił 5 grudnia 1939 r. kiedy to Niemcy wypędzili wszystkich Żydów z miasta. W 80. rocznicę tego wydarzenia władze samorządowe odsłoniły pamiątkową tablicę na serockim rynku.

Cmentarz żydowski położony na gruntach między Serockiem a Wierzbicą powstał w latach 20. XIX w. W 1940 r. Niemcy zniszczyli nekropolię wywożąc macewy na grodzisko Barbarka, gdzie użyli ich do budowy schodów prowadzących do letniej kawiarni. W 1992 r., staraniem dr. Sławomira Jakubczaka i władz samorządowych, ocalałe macewy zostały przewiezione na obszar dawnego cmentarza przy ówczesnym Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym „Narew” PKO BP. W 2011 r. Wojewoda Mazowiecki przekazał teren Żydowskiej Gminie Wyznaniowej w Warszawie. Nekropolia została ogrodzona i w 2014 r. odsłonięto lapidarium – pomnik ufundowany przez społeczność żydowską ze Stanów Zjednoczonych.

Prace porządkowe

11 czerwca 2021 r. burmistrz Miasta i Gminy Serock Artur Borkowski spotkał się z prezesem Fundacji Dziedzictwa Kulturowego Michałem Laszczkowskim, który obiecał pomoc finansową przy pracach porządkowych. Po uzyskaniu zgody opiekuna cmentarza – Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego – rozpoczęto oczyszczanie. Prace zostały dofinansowane ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura - interwencje 2021”, przyznanych Fundacji Dziedzictwa Kulturowego na działania Koalicji Opiekunów Cmentarzy Żydowskich. Partnerami porządkowania cmentarza były: Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Miasto i Gmina Serock oraz Powiatowy Zespół Szkół Ponadpodstawowych im. Włodzimierza Wolskiego w Serocku. Prace wycinkowe prowadziła firma zajmująca się pielęgnacją zieleni, którą wspierali uczniowie – wolontariusze ze wspomnianej szkoły z nauczycielem Markiem Szajdą na czele. Władze Miasta i Gminy Serock zamierzają podjąć rozmowy z właścicielami cmentarza w sprawie opieki nad nekropolią w przyszłości.

Mirosław Pakuła

Material filmowy z porządkowania cmentarza można obejrzeć TUTAJ.